GroenLinks wil inwoners de mogelijkheid bieden om zelf een onderwerp op de agenda van de gemeenteraad te zetten: het burgerinitiatief, een verzoek aan de raad om een voorstel te bespreken en er een standpunt over in te nemen. Iedereen kan op deze manier laagdrempelig en met directe betrokkenheid een waardevolle bijdrage leveren aan de besluitvorming in de gemeenteraad.
Met het burgerinitiatief willen wij de politiek dichter bij de inwoners brengen. Zij krijgen hiermee de kans zélf de politieke agenda te bepalen. Het geeft inwoners de mogelijkheid om onderwerpen die niet op de raadsagenda staan, maar waarvan zij vinden dat ze wél besproken moeten worden, toch op de agenda te plaatsen. Het burgerinitiatief is daarmee een van de meest directe manieren om aan de gemeenteraad duidelijk te maken hoe de samenleving beter kan worden afgestemd op de ideeën en wensen van de inwoners, zonder dat het de gemeenschap splijt in een voor- en een tegenkamp, zoals bij een referendum.
Waar gaat een burgerinitiatief over?
Het onderwerp van het burgerinitiatief wordt door de inwoners zelf bepaald. Het kan op alles betrekking hebben, voor de gehele gemeente zijn bedoeld of voor een van de kernen. Het burgerinitiatief gaat, voor alle duidelijkheid, niet over het planten van wat boompjes in een gemeenteperk of iets dergelijks. Dat loopt via het kernbeheer. Het gaat echt over beleid. Inwoners zouden een vuurwerkverbod tijdens de jaarwisseling op de agenda van de gemeenteraad kunnen zetten, een duurzame oplossing voor zwerfvuil, aansluiting van de gemeente bij de Operatie Steenbreek of een verbod op wensballonnen. Je kunt ook denken aan verbetering van de omgevingsvisie, aanleg van wandel- en fietspaden, goede informatievoorziening over gemeentelijke activiteiten buiten de digitale kanalen om, etc.
Het moet gaan om een nieuw voorstel, niet een reactie op een onderwerp dat de gemeenteraad onlangs heeft behandeld of al op de agenda staat en alleen over onderwerpen waarover de raad een besluit mag nemen volgens de gemeentewet, dus over gemeentelijk beleid. Uitgesloten zijn burgerinitiatieven over personen, financiën of belastingen en initiatieven die uitsluitend zijn gericht op privédoeleinden.
Wat houdt een burgerinitiatief in, hoe werkt het?
Wanneer een aantal inwoners willen dat de raad aandacht besteedt aan een bepaald onderwerp en daar een besluit over neemt, kunnen zij via de griffie een burgerinitiatiefvoorstel indienen. Het voorstel moet aan een aantal voorwaarden voldoen. Er is bijvoorbeeld een bepaald aantal handtekeningen van inwoners die het initiatief steunen voor nodig. Het voorstel moet concreet, begrijpelijk uitgewerkt en goed beargumenteerd zijn. De indieners hoeven zelf geen financiële gevolgen voor de gemeente te vermelden, maar dat wordt uiteindelijk in de besluitvorming door de raad wel meegewogen. Voldoet het verzoek aan de gestelde eisen, dan kan het uitgewerkte voorstel op de raadsagenda worden geplaatst. Als het nog niet duidelijk is wat de consequenties van het voorstel zijn, kan aan de initiatiefnemers worden gevraagd om in een openbare beeldvormende vergadering het een en ander toe te lichten.
Iedereen dit dat wil, kan er dan over meepraten. Voldoet het verzoek niet aan de eisen, dan wordt de initiatiefnemers geadviseerd het initiatief te wijzigen, aan te vullen of in te trekken. Dit alles wordt met argumenten toegelicht en het is verder geheel aan de initiatiefnemers om te bepalen wat zij daarmee doen. Gaat alles goed, dan wordt het voorstel op de raadsagenda geplaatst en zal de raad er een standpunt over innemen. De fracties zullen de indieners uitleggen waarom zij vóór of tegen het voorstel stemmen.
Bij het burgerinitiatief is én blijft de raad de bevoegde instantie om het besluit te nemen. Initiatiefnemers moeten er rekening mee houden dat het voorstel kan worden afgewezen of geamendeerd, net als initiatiefvoorstellen vanuit de raad zelf en raadsvoorstellen van het college.
Kortom, het burgerinitiatief is een laagdrempelige manier voor onze inwoners om daadwerkelijk een bijdrage te leveren aan de totstandkoming van het beleid van de gemeente. In verschillende gemeenten is dit al mogelijk, bijvoorbeeld in Heerhugowaard, Alkmaar en Amsterdam.
