De fractie van LADA dient een initiatiefvoorstel in voor het vaststellen van een referendumverordening.
Hollands Kroon kent nog geen referendumverordening. De fractie van LADA ziet het referendum als vorm van inwonerparticipatie en als waardevolle aanvulling op de democratische besluitvorming en verhoging van de democratische legitimiteit van de te nemen beslissing in de raad. Binnen de huidige wetgeving kan alleen een raadgevend of raadplegend referendum gehouden worden. Een bindend referendum is in strijd met de Grondwet, waarin artikel 67 voorschrijft dat de leden zonder last stemmen (in 1983 is het woord ‘ruggespraak’ geschrapt). De uitkomst van het referendum moet dus worden gezien als een advies van de bevolking aan de raad. Ieder raadslid beslist individueel of hij/zij zich gebonden acht aan de uitslag van een referendum. Deze referendumverordening is voor een deel gebaseerd op het model van de VNG.
Deze model referendumverordening geeft gemeenten een mogelijkheid tot het vaststellen van een referendum op initiatief van de bevolking, het raadgevend referendum. Voor dit model heeft de VNG gekozen omdat dit doorgaans als meest zuivere vorm van een referendum wordt gezien. Inwoners krijgen hiermee de mogelijkheid om hun mening te laten horen over een voorgenomen raadsbesluit. In Hollands Kroon ontwikkeld de representatieve democratie zich steeds meer naar een participatie democratie waarin inwoners op veel manieren betrokken worden bij de voorbereiding op de besluitvorming in de raad. Daarbij hoort ook een raadgevend referendum waarmee inwoners de mogelijkheid hebben om de raad een advies te geven.
LADA kiest er voor om in de verordening daarnaast de mogelijkheid voor het houden van een referendum op initiatief van de raad op te nemen, het raadplegend referendum. De raad kan daarmee inwoners om advies vragen voordat een besluit is genomen. Een referendum is uiteraard niet de enige mogelijkheid om een advies aan inwoners te vragen. Andere mogelijkheden zijn onder meer de officiële inspraakmogelijkheden, interactief beleid, inspraakavonden, enquêtes en buurtbezoeken. Inmiddels is ook participatie via internet mogelijk met digitale discussieplatforms zoals Argu. LADA ziet deze mogelijkheden nog niet als volwaardige vervanger van het middel referendum omdat er doorgaans kleine groepen inwoners mee bereikt worden. Wanneer het discussieplatform Argu goed doorontwikkeld wordt en er een brede interactieve discussie onder inwoners ontstaat, zal dit een alternatief zijn voor het raadplegend referendum.
LADA heeft de mogelijkheden onderzocht of digitale discussieplatforms, zoals Argu, gebruikt kunnen worden om een raadgevend referendum te houden. Voorwaarde om een betrouwbare uitslag te verkrijgen is de verificatie van de uitgebrachte stemmen. Dit kan bereikt worden door gebruik te maken van DigiD of het verstrekken van een unieke inlogcode. Ook is onderzocht of op deze wijze een besparing in de kosten bereikt kan worden. Technisch is het mogelijk om een referendum digitaal te organiseren. Daar zijn echter kosten aan verbonden waardoor nader onderzoek nodig is.
